طبل های شرقی
تقریبا همه فرهنگ ها در دنیا سازهای کوبه ای مخصوص به خودشان را دارند و خیلی از این سازها، توسط نوازندگانی در موسیقی غربی وارد شده اند. برای مثال Dejmbe یک طبل تنیده شده با طناب، با شکلی متمایز که شبیه ساعت شنی است، از جمله سازهای آفریقایی محسوب میشود که در موسیقی های غربی هم استفاده میشود. نسخه غربی آن، قابلیت کوک شدن دارد و جنس بدنه آن از چوب یا فیبرِ کریستال و پوستِ پلاستیکی عرضه میشود. طبل آفریقایی دیگر که مورد استقاده قرار میگیرید Talking Drum نام دارد. برای نواختن این طبل، نوازنده آن را در کنار بازوهای خود قرار میدهد و به وسیله طنابی که به دو طرف پوست وصل شده، میتواند زیر و بمی آن را تغییر دهد. از جمله سازهای کوبه ای دیگری که وارد مجموعه سازهای غربی شده اند، میتوان به نمونه های برزیلی، مثل طبل های خیلی بمِ Surdo و طبل هایی با تیون بالا به نام Repinique اشاره کرد، که در واقع میتوان از آن بعنوان یک نوع کاخونِ امریکای لاتین (جعبه ای چوبی که روی آن مینشینید و همزمان مینوازید) نام برد. به این مجموعه، خیلی از طبل های تک پوست، با عناوین Frame Drums مانند دف که شبیه تامبورین های خیلی بزرگ، و بدون “جرینگ جرینگ” هستند هم، میتوان اضافه کرد.
درام های غول پیکر
درام های ژاپنی سنتی با استیک هایی به کلفتی مچ دست انسان، از جنس Odaiko نواخته میشوند. برای تولید این استیک ها، درخت های عظیمی که گاهی وزنشان تا بیش از 200 کیلوگرم میرسد را، قطع میکنند. بزرگترین باس دارم دنیا واقعا بزرگ و عظیم بود. این طبل غول پیکر در سال 1997 بوسیله ی کمپانی Vancore ساخته شد که ظاهری برابر با یک پوست 165 اینچی داشت.
طبل چطور تولید میشود
روش های متفاتی برای ساختن طبل، سنج، پوست و چوب وجود دارد؛ کاملا دست ساز یا با استفاده از کامپیوتر و ماشین های کنترل شونده، یا ترکیبی از اینها. یکی از عناصر اصلی که بمنظور ساخت لایه های چوبی بدنه طبل های استاندارد مورد استفاده قرار میگیرد، قالب نام دارد. یک قالب به تنهایی ارزشی برابر با یک ماشین معمولی دارد. بیشتر طبل ها از 3 لایه چوب جدا از هم که در هم تنیده میشوند، تشکیل شده اند که به آن “کراس لمینت” میگویند. این لایه ها در ابعاد دقیق برش داده میشوند، بهم میچسبند و در داخل قالب پرس میشوند. فرآیند خشک کردن هم معمولا با حرارت دادن یا بهره گیری از دستگاه “مایکرویو” به اتمام میرسد. وقتی بدنه بیرون میآید، آن را در طول و منحنی لبه هایش برش میدهند و سمباده میزنند.
اتمام کار
درام هایی که لاک میشوند، کاملا روکش شده اند. از جمله این روکش ها میتوان به رنگ آمیزی یا همان رنگ زدن یک یا بیشتر از یک لایه رنگ خام، لاکِ محافظ، جلا و سمباده بعد از هر روکش، اشاره کرد. این پوشش طبل، در جلدی با استفاده از چسب یا چسب های مخصوص دو طرفه، پرداخت میشود. وقتی که کار بر روی بدنه به پایان برسد و سوراخ کاری انجام شود، طبل آماده استفاده میشود.
قطعات آماده
خیلی از سازنده های درام، بدنه های طبل ها را بطور آماده خریداری میکنند تا اینکه خودشان در کارگاه تولید کنند. بیشتر کمپانی ها هم لاگ ها، هوپ ها و سایر قسمت های فلزی طبل ها را خودشان تولید نمیکنند.
سنج
تولید سنج اصولا از صفحه های صاف و گرد شروع میشود. گاهی برای سنج ها دستورالعمل ترکیبِ آلیاژی معینی وجود ندارد. برای مثال سنج B20 که بیشتر کمپانی ها ترکیب آلیاژی مخصوص خودشان را از برنز، برای تولیدش دارند. برای انجام اینکار قالب های ریخته گری ضخیمی درست میکنند که هر یک برای یک سنج کاربرد دارد. در مرحله بعد، برنز را در این قالب ها جاری میکنند. همچنین برای تولید بعضی از سنج ها از صفحه های تخت، استفاده میشود. Ufip یک کمپانی تولید سنج است که بخاطر استفاده از قالب های خاص، سنج هایی شبیه به انواع قدیمی و کلاسیک سیمبال ها را تولید میکند.
شکل و قواره
بطور سنتی سنج ها با استفاده از چکش، فرم و قوار میگیرند. ولی فقط تعداد کمی از کمپانی ها هنوز کاملا از “دست” برای اینکار استفاده میکنند. بیشتر کمپانی ها از روش های چکش های مکانیکی (چرخاندن سنج زیر چکش با دست)، چکش اتوماتیک یا چکش های کنترل شده که توسط کامپیوتر برنامه ریزی میشوند، استفاده میکنند. گاهی سنج های چکش کاری شده که از کامپیوتر برای پرداخت آن استفاده شده است، بعنوان سنج های چکش کاری شده با دست، بسته بندی میشوند. همچنین گاها سنج ها قبل از چکش کاری شکل اولیه خود را میگیرند و قسمت کاپ آنها بوسیله پرس، مشخص میشود.
تراشکاری
شیارهایی که بر روی سنج ها زده میشود به وسیله تراش و حکاکی بوجود میآید. یک کارگر یا یک ماشین با حرکت دادن چاقوی سختی بر روی سطح دایره وار ِسنج، این شیار ها را ایجاد میکند. این فرایند باعث میشود که سنج، صدایی درخشان تر و فراخ تری داشته باشد. در واقع سنج هایی که شیار داده نمیشوند صدایی کیپ تر دارند. فرآیند سمباده زدن هم در قدم نهایی به این مراحل اضافه میشود.
اتمام کار
بیشتر سنج ها در مرحله پایانی با یک لایه خیلی نازک پوشش داده میشوند که باعث میشود کمترین مقدار اثر انگشت و لک، بر روی سنج باقی بماند. این پوشش در واقع تاثیر آنچنانی بر روی صدا نمیگذارد و با مرور زمان (مخصوصا اگر از تمیز کننده سنج استفاده کنید) از بین میرود.
چوب درامز
استیک ها از الوارهای چوبی انتخاب شده، که به قطعات مربعیِ حدود یک اینچی بریده میشوند، استخراج میشوند. یک خردکن سنگی یا یک چاقو با تیغه ای به قواره چوب های درام، در حالتی که چوب ها در ماشین در حال چرخیدن هستند، در امتداد طولِ علامت گذاری شده، دقیقا قسمت های اضافه چوب را حذف میکند. یکی از راه های پرداخت نهایی استیک ها این است که صدها جفت از آنها را در بشکه های حاوی واکس و لاک بریزند و سپس بشکه ها را برای مدتی بچرخانند و کار را به پایان برسانند.
پوست
دو روش پایه ای برای تولید پوست وجود دارد. Remo, Evans و Aquarian از نوعی صمغ برای چسباندن پوست، به داخل قسمت فلزی هوپ استفاده میکنند. سایر کمپانی ها قبل از بستن پوست آن را داخل یک میله مربعی داخل هوپ میپیچند. در همه موارد، پوست در ورق های بزرگ بریده میشود و دوربند آن با استقاده از پرس حرارتی شکل میگیرد.
چیدمان
یک ست دارم میتواند تا اندازه ای که دوست داشته باشید بزرگ یا کوچک باشد. از یک ست ساده متشکل از یک باس دارم، اسنر، های-هت و یک سنج، تا یک ست عظیم با سه باس دارم یا بیشتر. البته در نهایت ست دارم نهایی راک، چیزی خواهد بود که درامر راک آن را متصور است.
ست استاندارد 5 تکه
بیشتر درامرها کار خود را با ست درام های پنج تیکه استاندارد شروع کرده اند که با سنج های استاندارد مشابه ای ترکیب شده اند. این ترکیب ها برای دامنه وسیعی از سبک ها کفایت میکند. یک کرش دوم در سمت چپِ راید یکی از پیشنهاداتی است که در قدم اول به درام اضافه میشود.
چیدمان درام 9 تکه راک
موزیک بلند تر، طبل ها و سنج های عظیم تر و سنگین تر میخواهد. سنج هایی که برای به صدا در آمدن، درامر ها را مجبور میکنند تا نیروی بیشتری به آن وارد کنند را با اسم هایی نظیر “راک کرش” “پاور راید” و “هِوی های-هت” میشناسیم که برای این نوع صدا دهی مناسب است. ترکیب این سنج و کوکی در تنالیته بم، با یک دست پوست دوبل، که کمتر دندانه دندانه میشود ایده خوبی است.
چیدمان 4 تکه جز
خیلی از دامرهای جز، از درام های چهار تکه در ابعاد کوچک استفاده میکنند. آنها ترکیبی از دو یا سه سنج نازک، بزرگ و با صدای تیره، که به هر دو منظورِ کرش و راید مورد استفاده قرار میگیرند را به ست خود اضافه میکنند. یکی از این سنج ها ممکن است در سه یا بیش از سه قسمت پانچ شده باشد. طبل ها هم اصولا یک لایه، با کوک بالا، و پوست پوشش دار هستند.
چیدمان درام 8 تکه فیوژن
فیوژن چیزی مابین درام راک و جز است و بخاطر همین فیوژن (تلفیقی) چیده میشود. در این نوع چیدمان طبل ها کوچک تر از آن هستند که در دسته راک ست ها قرار بگیرند، ولی تعداد بیشتری از آن چه که درام های جز استفاده میکنند، در این چیدمان بکار گرفته میشود. پوست ها میتوانند هم دو لایه و هم تک لایه باشند. مواردی چون اسنرِ دوم، فلور تام، کاوبِل و پدال باس دارم دوبل، از دیگر اجزای این ست است. همچینین گاها یک های-هت کنترل شونده از راه دور هم که در سمت راست بکار گرفته می شود، به چشم میخورد .
پایان
پس از گذشت بیش از 6 ماه و با آپلود 16 بخش، سری مقالات ترجمه شده توسط دوست خوب ایرانین درامر آقای محمد احمدی پایان یافت. این سری مقالات ترجمه کتاب “راهنمای کلی برای درام” نوشته آقای “هوگو پینک استربور” (تاریخ انتشار 2002) میباشد که توسط علیرضا طباطبایی ویرایش گردیده است. برای ترجمه و ویرایش این مقاله وقت زیادی صرف شده که امید است با استقبال تازه واردان و کهنه کاران این ساز دوست داشتنی مواجه شود.
ترجمه پیش روی شما، دارای نکات بسیار ارزشمندی در رابطه با این ساز برای تمامی نوازندگان درامز، بخصوص برای دوستانی که علاقمند به ورود به این عرصه گسترده هنری هستند، میباشد و خواننده را با ریزه کاری های این سازبه نسبت پیچیده آشنا میکند.
در مقدمه کتاب آمده است: “این کتاب به شما کمک میکند بهترین انتخاب را برای درامز و سنجهایتان داشته باشید و از اصطلاحات رایج درامز که در مجلات، کاتالوگ ها و اینترنت استفاده میشوند سردربیاورید. خارج از اینکه مطالب بسیار زیادی در مورد ساز درامز وجود دارد، این کتاب تمامی مطالبی که باید بدانید را گردآوری کرده است.“
با تشکر ویژه از آقای محمد احمدی برای ترجمه این مجموعه، علیرضا طباطبایی برای ویرایش، انتخاب عکس ها و آپلود و “ایرانین درامر” بعنوان تخصصی ترین مرجع درامز ایران، امیدواریم اطلاعات این کتاب کمکی به پیشرفت جامعه نوازندگان درامز ایران باشد.
علیرضا ظباظبایی – ایرانین درامر
مهرماه 1396