آیا از سفر خودتون در این چند روز رضایت داشته اید؟
استیو بیکر : خیلی لذت بخش بود ولی به خاطر کمبود وقت، کار زیاد و ملاقات با اشخاص مختلف خیلی سفر شلوغی بود. و این سفر دید من رو نسبت به ایران خیلی باز کرد.
وقتی که به اروپا برگشتید، تهران رو چطور برای دوستان و خانواده خودتون توصیف خواهید کرد؟
استیو بیکر : به نظر من خیلی جامعه باز تر و بین المللی تری به نظر میاد نسبت به اون چیزی که من توقع داشتم و چیزی که در رسانه ها قصد نشون دادنش رو دارند. در کل خیلی از امکانات و شرایطی که در اینجا هست سورپرایز شدم.
با توجه به اینکه شما امروز صبح در استودیو سرنا ضبط داشتید، و با توجه به این ۳ روز، امکانات شرکت سرنا را چگونه ارزیابی میکنید؟ کیفیت نیروی انسانی و کار صدابردار ها در این چند روز چگونه بود؟
استیو بیکر : خوب، در سرنا همه چیز خیلی خوب مدیریت میشه و امکانات در سطح کاملا حرفه ای قرار داره. صدابردارها هیربد حسینی و روزبه خورزنی که امروز تو استودیو باهم کار کردیم خیلی خوب به ابزار و وسایل خودشان آشنا بودند چه در استودیو و چه در سالن، و با کار خوبشون باعث شدند تا من در این چند روز به مشکل یا مانعی برخود نکنم. واقعا چیزی وجود نداره که بخوام راجع به اش نظر منفی بدم.
برای هنرجویانی که هر یک در سطوح مبتدی، متوسط و حرفه ای قرار دارند، چه توصیه ای دارید که بتوانند نوازندگی خود رو بهبود ببخشند؟
استیو بیکر : خوب این خودش به تنهایی ۳ سوال مختلف هست و من نمیتونم هر ۳ تای اونها رو در یک جواب خلاصه کنم. فکر میکنم هر نوع سوالی در رابطه با یادگرفتن هر چیزی بستگی به فاکتور های مختلفی داره مثل سطح هنرجو که خود این موضوع در ابعاد مختلفی مثل مهارت نوازندگی، انگیزه، دانش و غیره و در کنار اون به مدرس و رابطه هنرجو و استاد بر میگرده، طبیعتا شما اگر از کسی خوشتون نیاد، زیاد با اون فرد کنار نخواهید اومد و کیفیت آموزش یا یادگرفتن شما تحلیل خواهد رفت. بنابراین من فکر میکنم که انگیزه در تمامی سطوح خیلی میتونه راه گشا و کلیدی باشه و نفس این موضوع که شما در پی بهتر شدن و پیشرفت باشید لازمه شروع این حرکت هست، بعد از اون مشخص کردن اهداف که به شما انگیزه حرکت به جلو رو بده و لزوما هم نیازی نیست که یک تکنیک مشخص باشه، یادگرفتن “تکنیک” خوب و ضروری هست ولی در واقع وسیله ای هست که شما رو به مقصد میرسونه نه اینکه مقصد شما باشه!
آیا شما موافق هستید که امروزه همچنان سیاه پوستان آمریکا صاحب سبک و پیشرو در موسیقی بلوز هستند؟
استیو بیکر : در دنیا بلوز نه اینطور نیست! نه لزوما – گرچه همچنان موزیسن های سیاه پوستی هستند که دارند کار ها و جریان های ساختار شکن و پیشرویی در این زمینه انجام میدن اما در کل اون خلاقیت و پیشرو بودن همچنان در یکجا و در بلوز متوقف نشده بلکه به جاها و سبک های دیگه هم رفته و شاید نقطه عطف این موضوع این هست که وقتی به اون ها نگاه میکنیم اثرات بلوز رو میتونیم کاملا مشاهده کنیم که چه تاثیری تونسته بر روی سبک های دیگه داشته باشه. گرچه در حال حاضر در آمریکا و اروپا سفید پوست ها کاملا استفاده و برداشت دیگه از موسیقی بلوز دارند که متاسفانه یا خوشبختانه کاملا با اصول اولیه ابداع کنندگان این سبک منافات داره. امروزه دیگه سبک بلوز فقط مختص به سیاه پوستان آمریکا نیست بلکه ممکنه کسی که خودش رو محافظ سنت و اصالت بلوز معرفی میکنه یک سفید پوست از بوستون آمریکا باشه و هیچ ربطی هم به یک سیاه پوست اهل شیکاگو یا دیترویت نداشته باشه. به نوعی یک اتفاق و گسترش فرهنگی بوده که در طول این سال ها اتفاق افتاده و مسیر این سبک موسیقی رو به این سمت سوق داده.
آیا فکر میکنید که موسیقی بلوز در سال های آینده به محبوبیت بیشتری برسه؟ وضعیت بلوز رو در کشور های آسیایی و شرقی را چطور ارزیابی و پیشبینی میکنید.
استیو بیکر : فکر میکنم این سبک موسیقی امروزه خیلی بیشتر تونسته در کشور های آسیای شرقی مثل تایلند طرفدار پیدا کنه، و همینطور در شرق اروپا و به خصوص در روسیه و لهستان که کار های متفاوتی با این سبک انجام داده اند. فکر میکنم محبوبیت موسیقی بلوز بیشتر به محل زندگی شما بستگی داره .
به نظر شما آیا کمبود و ضعف دسترسی به منابع آموزشی در هارمونیکا همچنان یکی از مشکلات بر سر راه هنرجویان این رشته میباشد؟
استیو بیکر : نه واقعا موافق نیستم! فکر میکنم که دوره اوج هارمونیکا در اروپا گذشته ولی دوباره به اون محبوبیت خواهید رسید و این اتفاقی هست که معتقدم راجع به بلوز هم خواهد افتاد. ولی در رابطه با اصل سوال بایستی گفت که در حال حاضر نسبت به تمام طول زندگی بشر، منابع آموزشی قابل دسترس برای تمامی ساز های موسیقی خیلی وسیع تر و گسترده شده و به بهترین وضع خودش رسیده. با استفاده از اینترنت و فیلتر اطلاعات مورد نیاز فکر میکنم که شما تمامی امکانات مورد نیاز رو در اختیاد دارید. معتقدم که این موضوع فقط یک بهونه است برای اینکه زمانی که من شروع به یادگرفتن این ساز کردم نه مدرسی بود نه کتابی و نه اینترنت و من خودم تلاش کردم تا این ساز رو با شنیدن به موسیقی یاد بگیرم، و تازه ۷ سال بعد از اون بود که من یک نوازنده دیگر هارمونیکا رو ملاقات کردم. بنابراین فکر میکنم هیچ زمانی بهتر از حال حاضر برای یادگرفتن وجود نداره!
از اونجایی که منابع آموزشی در ساز هارمونیکا به خوبی رشته های دیگر دسته بندی و طبقه بندی نشده است، توصیه شما برای پیدا کردن اطلاعات متناسب با سطح نوازندگی هنرجو چیست؟
استیو بیکر : من خیلی نسبت به سیستم آموزشی قدیم (سنتی) خوش بین نیستم چون به نظرم درصد شسکت و خطای بسیار بالایی داره و همونطور که قبلا باهم صحبت کرده بودیم گفته ام که من حتی در مدرسه کلاس موسیقی نداشتم و همیشه به من میگفتند که من هیچوقت یک موزیسن خوب نخواهم شد و استعدادی ندارم، ولی در حال حاضر تنها دانش آموخته اون مدرسه هستم که به طور حرفه ای موسیقی کار میکنه. در کنار اون من تعداد زیادی رو میبینم که قربانی این ضعف و اشکال اموزشی در سیستم سنتی یا کلاسیک شده اند و نتیجه حاصل این شده است که اون افراد مثل نفس کشیدن به برگه نت وابسته هستند، گرچه من خودم دوست دارم که بتونم بهتر از روی نت بخونم و بحثم اصلا بر روی مفید یا مضر بودن اون نیست، به طور کلی این نوع سیستم آموزشی به هنرجو خلاقیت رو یاد نمیده و اونها رو از دونستن ابزار و مسائل کلیدی موسیقی محروم میکنه و به مسائل دیگه ای میپردازه. و اگر بخوام در رابطه با این موضوع مثالی بزنم دختر خود من هست که برای ۱۲ -۱۳ سال هست که پیانو (کلاسیک) میزنه ولی هنوز نمیتونه یک سیکوئنس (ترتیب) کورد رو با استفاده از گوش تشخیص بده و در حال حاضر نه با زدن پیانو بلکه با زدن گیتار مشغول به یادگیری اون هست و در عوض این برای من بسیار پایه ای و بیسیک هست و همیشه تعجب میکنم که چرا از این دست مسائل رو در ابتدا آموزش نمیدن. متاسفانه تمرین گوش جایگاهی در این سیستم نداره و به جای اینکه به خلاقیت هنرجویان اهمییت داده بشه بیشتر به درست اجرا کردن قطعات موزیسن های کلاسیک که قرن ها پیش از این دنیا رفته اند، اهمییت داده میشه. خوشبختانه این موضوع زیاد راجع به هارمونیکا صدق نمیکنه و رویه ای دیگری در حال اجراست، و تقریبا همه چیز خود به خود پیش میرفت تا اینکه سری اول کتاب من منتشر شد که از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۹ ادامه داشت و در حال حاضر یک گستره وسیعی از منابع و مطالب آموزشی برای هارمونیکا در دسترس هست که کتاب اقای “وینسلو یرکسا” رو جز کتاب های عالی منتشر شده در این سال ها میتونم به شما معرفی کنم. من همچنان قانع نشدم که برای گسترش اموزش هارمونیکا نیاز به دسته بندی و طبقه بندی باشه، چون باز به اون سیستم برخواهیم گشت و نتیجه ی جالبی در بر نخواهد داشت به جز تعداد محدودی نوازنده خوب! که در مقابل امار بالای ادم هایی که سرخورده شده اند واقعا عقلانی به نظر نمیرسه! اگر واقعا این سیستم نمیوته به اونها بداهه نوازی، خلق اثر و خلاقیت و نوازندگی با گوش و بدون نت رو به اونها یاد بده، اون موقع هیچوقت نخواهد توانست که لذت موسیقی رو به اونها یاد بده. تنها دلیلی که برای موسیقی هست لذت بردن از اون هست!
(Harmonica For Dummies – Winslow Yerxa – San Fransisco, CA)
به مدرسان هارمونیکا در ایران چه توصیه ای میکنید؟ شما دفعه بعد که به ایران بیایید چه انتظاراتی از اونها دارید؟
استیو بیکر : اول از همه باید گفت که من اطلاعات کافی راجع به نحوه تدریس و متد هایی که در اینجا تدریس میشه ندارم و نمیتونم در رابطه با این موضوع قضاوتی بکنم . اما به توجه به نوازندگی هنرجو ها در این ۳ روز میتونم بگم که همه چیز خیلی فراتر از سطح انتظارات من بوده و صادقانه باید بگم که من از این که اینقدر خوب ساز میزنند تحت تاثیر قرار گرفتم. و مدرسان هارمونیکا که مصوب این موضوع هستند کارشون رو تا به امروز به خوبی انجام داده اند. هنرجو هایی که من در این ۳ روز ملاقات کردم بسیار با انگیزه بودند و من آینده روشنی رو برای اونها میبینم و اگر بخوام مقایسه ای با چیزی که در هند دیدم انجام بدم بایستی گفت که خوشبختانه هنرجویان ایرانی درک درستی از حضور در جریان بین المللی هارمونیکا دارند و این چیزی بود که من در هند نمیدیدم، ایرانی ها در سطح بالایی از دانش و نوزاندگی قرار دارند.
این روز ها بیشتر به چه نوع موسیقی گوش میدهید؟
استیو بیکر : سلیقه موسیقی من تقریبا همه چیز رو در بر میگیره، ولی خیلی به ساز های آکوستیک علاقه مندم تا به ساز های الکترونیک. به طور کلی به سبک های فانک و رگه و بلوز علاقه مند هستم.
آیا تا به حال مستقلی مثل نوازندگان درامز ایران در اروپا و آمریکا دیده بوده اید؟
استیو بیکر : نه، در حقیقت نه به این شکل منسجم و یک دستی که نوازندگان درامز ایران فعالیت میکنه ولی یک نهادی هست که من هم در اونجا عضو هستم و فعالیت های ما در حد ورکشاپ های سالیانه است که سعی میشه در چندین ساز هنرجو ها و اساتید برنامه برگزار کنند که مشابه اون در انگلیس و امریکا هم هست و من خودم یک همچین ورکشاپی رو در فرانسه هم هر سال برگزار میکنم. اما به این شکلی که شما انجام میدهید، نه به هیچ عنوان، فعالیت های ما بسیار محدود تر هست.
در اخر، چه توصیه ای برای هنرجویان خود در ایران دارید؟
استیو بیکر : به نوازندگی ادامه بدهید! هر چقدر بیشتر تمرین کنید بیشتر یاد خواهید گیرفت، و همونطور که قبلا گفتم سعی کنید که به دنبال پیدا کردن لذت در موسیقی باشید، موسیقی یکی از بهترین و زیباترین پدیده های زندگی انسان هست و اگر شما این فرصت رو دارید که اون رو دنبال کنید، بایستی که این کار رو انجام بدید و به دنبال موسیقی و لذت بردن از اون باشید چون نه تنها به شما کمک خواهد کرد که موزیسن بهتری بشید بلکه از شما یک انسان کامل تر نیز خواهد ساخت.
نوازندگان درامز ایران – سینا نجفلو – زمستان ۱۳۹۳